Από την εκδήλωση ''Βραδιά Πολιτισμού στο Χωματερό'' -1ος χρόνος-( 24-08-2006)
Παρελθόν,παρόν και μέλλον …
   Απόψε βρισκόμαστε σ΄ ένα χώρο που για τους κατοίκους του Χωματερού, είναι γεμάτος μνήμες και νοσταλγία.Από το 1700 που ο Γκριμάνι   έκανε την απογραφή στην Πελοπόννησο, στο territoriο di coron ο οικισμός  Χωματερό καταγράφεται με το όνομα αυτό, Χωματερό. Αργότερα κατά το  1835-36 που συστήθηκε ο Δήμος Κολωνίδων πάλι υπάρχει ο οικισμός και είναι ένα μικρό Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου.
Το Χωματερό όμως απόχτησε οντότητα χωριού, όταν εποικίστηκε από τους Αρκάδες ποιμένες.΄Ολοι σχεδόν οι κάτοικοι του χωριού έχουν τις ρίζες τους στην Αλωνίσταινα της Αρκαδίας.Οι πρώτοι που ήρθαν εδώ ήταν άνθρωποι βουνίσιοι, μαθημένοι σε στερήσεις, κακουχίες και αντιξοότητες και προσπάθησαν μόνοι τους να ριζώσουν και να επιβιώσουν. Ξένοι στην περιοχή, έζησαν την περιφρόνηση και την περιθωριοποίηση από τους ντόπιους και ιδιαίτερα απ΄ αυτούς  που κατοικούσαν στα  ''παράλια''  χωριά.Όμως η εργατικότητα των ανθρώπων αυτών, η υπομονή και επιμονή τους και όλες οι αρετές που κουβαλούσαν μέσα τους,  τους ωθούσαν σε πράξεις προόδου και πολιτισμού. Αυτό που ήταν χαρακτηριστικό στους κατοίκους αυτού του χωριού,  ήταν η μεγάλη τους επιθυμία να μάθουν τα παιδιά τους γράμματα. Γι΄ αυτό από  πολύ παλιά  έστελναν τα παιδιά τους στο σχολείο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ενώ δεν  υπήρχε σχολείο στο χωριό γιατί το κράτος όριζε να υπάρχει σχολείο μόνο στις έδρες των κοινοτήτων, στο Χωματερό  υπήρχε  μια άτυπη μορφή σχολείου. Το έλεγαν  ''Ακαδημία''. Η  ''Ακαδημία''  στεγαζόταν σ΄ ένα μακρόστενο υπόστεγο με πέτρινα πεζούλια, έξω από το παραδοσιακό ελαιοτριβείο του Κατσαργύρη δίπλα στην εκκλησία.Εκεί μαζεύονταν οι νέοι του χωριού που κείνα τα χρόνια ήταν πολλοί και χωρίς ποτά και  κινητά  ασκούνταν στο λόγο με το διάλογο.Νεαροί σπουδαστές με κεντρικό πρόσωπο τον ποιητή του χωριού Βασίλη Τερτίπη μιλούσαν για Σοφοκλή, Αισχύλο, Μαγιακόφσκι, Τολστόι, Νίτσε, Νερούντα, Καζαντζάκη, Σικελιανό και τόσους άλλους σπουδαίους ανθρώπους του πνεύματος! Και τα μικρά παιδιά ανέμελα τριγυρνώντας στα πόδια τους, άκουγαν και εισέπρατταν για το μέλλον.Πρέπει να μάθουμε γράμματα!! Στο χωριό πλανιόταν μια αύρα φιλομάθειας. Κάθε μέρα λοιπόν απ΄όλες τις οικογένειες τα περισσότερα παιδιά με κρύο ή ζέστη-χωρίς δρόμους και γεφύρια-πήγαιναν στη Φαλάνθη, στο σχολείο τους. Γύρω στα 40 παιδιά πηγαινοέρχονταν καθημερινά αδιαμαρτύρητα, για να μάθουν γράμματα. Ένα απροσδόκητο συμβάν ήταν η αφορμή  ούτως ώστε να οργανωθούν δυναμικά  οι κάτοικοι του χωριού και να διεκδικήσουν το δικό τους σχολείο. Ο παπάς της κοινότητας ήταν ένας, όπως άλλωστε και σήμερα. Όπως διηγούνται όλοι οι κάτοικοι του χωριού εκείνη τη χρονιά  25η Μαρτίου 1950  ο παπάς είχε υποσχεθεί μετά από παράκληση των κατοίκων του χωριού, πως θα λειτουργούσε στο Χωματερό και τα παιδιά θα έλεγαν τα  ποιήματά τους έξω από την Εκκλησία του χωριού, για να τα καμαρώσουν και οι γονείς τους. Ενώ λοιπόν περίμεναν, ήρθε είδηση πως ο παπάς δεν θα λειτουργήσει στο Χωματερό γιατί το ποταμάκι-το χωρίς γεφύρι-είχε πολύ νερό και δεν μπορούσε να περάσει, γι αυτό γύρισε πίσω. Αλλά έπρεπε να πάνε τα παιδιά εκεί να πουν τα ποιήματά τους, γιατί η δασκάλα θα τα τιμωρούσε. Κάποια παιδιά από φόβο ξεκίνησαν.Η  Παναγιώτα Θεοδωρακοπούλου που απήγγειλε πολύ ωραία τα ποιήματα  είχε  ξεκινήσει. Τότε η μάνα της άρχισε να την καλεί να γυρίσει πίσω.Το  νέο κυκλοφόρησε σε όλο το χωριό.
Μαζεύτηκαν όλοι στην  πλατεία της εκκλησίας και κανένας δεν επέτρεψε στο παιδί του να πάει στη γιορτή. Έγινε λαϊκή συνέλευση.
 Παρενθετικά τονίζουμε, πως στο  χωριό οι κάτοικοι  με το Λιγνιτωρυχείο  που υπήρχε εδώ και είχε δημιουργηθεί το ''Σωματείο Ανθρακωρύχων Χωματερού'', γνώριζαν από συνελεύσεις και διεκδικήσεις.Στη συνέλευση αυτή πάρθηκαν καθοριστικές  αποφάσεις.Το Χωματερό θα αποκτούσε δικό του σχολείο και από την επόμενη σχολική χρονιά θα ερχόταν οπωσδήποτε δάσκαλος στο σχολείο. Όμως σε ποιό  οικόπεδο θα χτιζόταν το σχολείο; Υπάρχει! φώναξαν όλοι με μια φωνή.Όλοι προθυμοποιήθηκαν να δώσουν τ΄ αλώνια, που αλώνιζαν τα σιτάρια τους. Ήταν τόσο μεγάλος ο ενθουσιασμός που έφεραν και γραμμόφωνο έστησαν χορό στην πλατεία και χτυπούσαν την καμπάνα χαρμόσυνα. Στ΄ αλώνια θα χτιζόταν λοιπόν το δικό τους σχολείο! Απ΄εκείνη τη στιγμή όλοι ανέλαβαν υποχρεώσεις και ρόλους.Την επόμενη μέρα ο μπάρμπα Πέτρος ο Μισέρος πούλησε το βόδι του  και έδωσε τα πρώτα χρήματα για ''σιρμαγιά''. Το έργο ξεκίνησε.Άνοιξαν καμίνι για να έχουν το δικό τους ασβέστη.΄Αλλοι κουβαλούσαν άμμο από το ποτάμι. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του χωριού είχαν επιστρατέψει τα ζώα τους και κουβαλούσαν πέτρες.Ορισμένοι έκοβαν κυπαρίσσια για την ξυλεία που θα χρειαζόταν. Οι πιο νέοι και δυνατοί  έφτιαχναν το χαρμάνι για το χτίσιμο. Μερικοί γυρνούσαν παντού, κάνοντας έρανο και ο μπάρμπα- Παναγιώτης ο Κούκος, που όταν μιλούσε για σχολείο  και γράμματα  έτρεχαν δάκρυα από τα μάτια του, έστελνε επιστολές στο υπουργείο στους βουλευτές, στους προύχοντες του τόπου και ζητούσε βοήθεια από παντού.
 ΄Ηταν τότε το έτος 1950. Το σχολικό έτος 1951- 52  το Υπουργείο Παιδείας  έστειλε δάσκαλο στο χωριό.
 Τα μαθήματα μέχρι να τελειώσει το  χτίσιμο του σχολείου, γίνονταν στα σπίτια του χωριού.Ο πρώτος δάσκαλος ήταν ο Γεώργιος Αρβανίτης από τα Παραδείσια του νομού Αρκαδίας. Την επόμενη χρονιά το σχολείο ήταν έτοιμο. Πετρόχτιστο και με σανιδένιο πάτωμα. Η δύναμη των μαθητών του σχολείου ήταν τότε 65  παιδιά. Κάπου 20 μαθητές ήταν από το Μυστράκι και τα Κουτσομίλια. Το σχολείο αυτό λειτούργησε ανελλιπώς 36 χρόνια.

Το 1987 το καλοκαίρι έκλεισε γιατί δεν είχε μαθητές.

Στα χρόνια της σιωπής είχε την ατυχία να γίνει και καφενείο νεολαίας και αποθήκη  υλικών του  πρ.Δήμου Κορώνης. Είναι απαράδεκτο, είναι ιεροσυλία να έχουν αυτήν την τύχη τα ''κλειστά'' σχολεία.Γιατί τα σχολεία είναι τα προσκυνητάρια της πνευματικής ζωής των χωριών μας.

Χαιρόμαστε σήμερα  που το σχολείο αυτό που χτίστηκε από το υστέρημα των κατοίκων του και από το περίσσευμα της ψυχής τους, γίνεται από το σχολείο των παιδιών του Χωματερού -μέσα από το ΄Ιντερνετ - σχολείο του κόσμου.

Οι αξίες της παιδείας και του πολιτισμού που μέσα από το Μουσείο θα συνεχίζονται και   είναι μια δικαίωση του οράματος των κατοίκων του.

Γιώτα Κατσίβα-Φιλόλογος-μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου